ارزیابی نرخ بازده خصوصی تحصیلات تکمیلی در ایران با استفاده از مدلهای چندسطحی

هدف از این پژوهش ارزیابی نرخ بازده خصوصی تحصیلات تکمیلی در ایران با استفاده از مدلهای چندسطحی بود و سعی شد با به‌کارگیری تابع دریافتی مینسر و روش تحلیل چندسطحی، میزان تأثیر تحصیلات تکمیلی دانشگاهی بر درآمد شاغلان با استفاده از آمارهای هزینه-درآمد خانوار در سال 1392 بررسی شود. در روش تحلیل چندسطحی به­کار برده شده، گروههای عمده فعالیت به­عنوان واحدهای سطح دوم در نظر گرفته شدند، ضمن آنکه سعی شد با اندازه‌گیری متوسط سالهای غیر شاغل بودن افراد بعد از اتمام تحصیلات و تعدیل سالهای فراغت از تحصیل، تخمین­های مربوط به سالهای سابقه کاری به واقعیت نزدیک‌تر شود. مهم­ترین نتایج تحقیق نشان داد که داده‌های مورد نظر ساختار سلسله ‌مراتبی دارند. همچنین تحصیلات تکمیلی بر درآمد حاصل از شغل افراد تأثیر مثبت دارد و میزان این تأثیرگذاری برای هر سال اضافی تحصیلات تکمیلی حدود 3/12 درصد است که نرخی بیش از هزینه فرصت از دست رفته در نظر گرفته شده برای آموزش در کشورهای در حال توسعه (10 درصد) و میزان تأثیر تجربه کاری بر دریافتی­ها (6/2 درصد) را نشان می‌دهد. این امر فارق از سایر انگیزه‌های ورود به این دوره‌ها، توجیه‌پذیری اقتصادی - از نظر فردی- این مقاطع را نشان می‌دهد. همچنین شاغلان دارای مدارک تحصیلات تکمیلی در شهرها 4/21 درصد بیش از گروه مشابه در روستاها دریافتی دارند که این امر می‌تواند توجیه‌کننده خروج نیروی انسانی با تحصیلات بالا از روستاها باشد. در نهایت، بازده هر سال اضافی تحصیلات تکمیلی از بازده هر سال اضافی آموزش عالی بیشتر است.